Pokazywanie postów oznaczonych etykietą zamki. Pokaż wszystkie posty
Pokazywanie postów oznaczonych etykietą zamki. Pokaż wszystkie posty

piątek, 26 lutego 2016

Dolnośląskie cuda - sprostowanie


Kilka lat temu opublikowałem swój ranking dolnośląskich cudów w oparciu o własne doświadczenia. Teraz tamten tekst (dostępny tu) wymaga sprostowania, gdyż w drodze powrotnej z ferii zimowych udało nam się odwiedzić ponownie dwa z wymienionych tam zabytków: opactwo w Krzeszowie i zamek w Książu.


 
Opactwo krzeszowskie tym razem zrobiło na nas piorunujące wrażenie. Może dlatego, że spędziliśmy tam pół dnia, a nie jak osiem lat temu - pół godziny. I od razu ten zabytek poszybował w górę w mej prywatnej klasyfikacji. Przede wszystkim zadziwiło nas ile miejsc można tam zwiedzić. Poprzednio poprzestaliśmy na kilku stacjach kalwarii oraz wnętrzu bazyliki, a teraz mieliśmy szansę po wykupieniu biletu na trasę rozszerzoną (oczywiście ze zniżką na Kartę Dużej Rodziny) wejść na wieżę i do podziemi oraz obejrzeć: dwa kościoły, muzeum w pałacu opata, mauzoleum Piastów i pawilon letni na wodzie. Szczególnie to ostatnie miejsce zaskoczyło nas, bo czegoś takiego nie spodziewaliśmy się zobaczyć w zwyczajnym sosnowym borze. A pojechaliśmy tam jeszcze przed wizytą w informacji turystycznej, by odbyć samochodową drogę krzyżową po nie zwiedzonej kilka lat temu części kalwarii. Jakie było nasze zdumienie, gdy pośrodku lasu obok dość dużego domu, zobaczyliśmy drewnianą altankę stojącą na palach pośrodku stawu, ponad źródełkiem. Niestety była zamknięta, ale tablica informacyjna wyjaśniała na jaki skarb patrzymy przez płot, a fotografie dawały pojęcie, czego można się spodziewać we wnętrzu. Jednak nie po to przecież przyjechaliśmy. Chcieliśmy zobaczyć inne stacje via crucis, ale jadąc szutrową drogą niestety pogubiliśmy się w lesie i po 15 minutach okazało się, że przebyliśmy grań Gór Kruczych i znajdujemy się kilkanaście kilometrów od Krzeszowa (zwykłą trasą).
 

Zwiedzanie opactwa zaczęliśmy od bazyliki, której barokowego wnętrza nie szpecą, jak w innych zabytkowych kościołach, żadne współczesne obrazy czy banery. Przy okazji wejścia na kościelną wieżę mogliśmy z bliska przyjrzeć się sławnym krzeszowskim organom, w których 97% elementów jest oryginalnych i pochodzi z osiemnastego wieku, a także przespacerować się po strychu między sklepieniem świątyni, a mansardowym dachem. Zapach wiekowego drewna, klimatyczne światło, kontrast cegieł i ciemnych krokwi powodował, że to miejsce warte było odwiedzin - w przeciwieństwie do wspinaczki na dach, która nie dość, że była dla mnie traumatyczna (bałem się, że Ninka wypadnie mi ze spoconych rąk i prześlizgując się przez prześwity w schodach spadnie z kilkunastu metrów), to jeszcze nie przyniosła nagrody w postaci rozległych widoków. Podziemia też lekko rozczarowały, ale myślami już byliśmy w letnim pawilonie na wodzie. Ten - zgodnie z przeczuciami - nas nie zawiódł. Przepyszne barokowe malarstwo pokrywało całe wnętrze drewnianej altanki, której przeznaczenia naukowcy na razie tylko się domyślają. Nie pozostała tam żadna niezamalowana część, poza misternie ułożonym parkietem. Obrazy o tematyce biblijnej poświęcone były różnym scenom z obu Testamentów, związanym z wodą, a także królowi Dawidowi, co nie dziwi, skoro miejsce zwie się Betlejem.
 

Na deser zostały nam: kościół św. Józefa z obrazami śląskiego Rembrandta czyli Michaela Willmanna; pełen światła, bieli i bardzo skromny w przeciwieństwie do bazyliki oraz przebogate mauzoleum Piastów Świdnicko-Jaworskich. To ostatnie miejsce dobudowano do głównej świątyni, przez co stanowi jakby ogromną kaplicę, niewiele ustępującą wielkości głównemu gmachowi. Wewnątrz miejsce pochówku znalazło dwóch książąt piastowskich: Bolko Surowy oraz Bolko Mały. Pstro pomalowane średniowieczne nagrobki, przedstawiające ich jako rycerzy leżących w pełnym rynsztunku, bardzo dobrze wpasowują się we wnętrze pełne fresków, rzeźb, ołtarzy. Ta przestrzeń sakralna zrobiła na mnie nawet większe wrażenie niż Sala Książęca w Lubiążu. To też przesądziło, że Krzeszów wyparł z mojej listy siedmiu cudów Dolnego Śląska tamtejsze opactwo.

 

Do zamku w Książu przyjechaliśmy głównie z jednego powodu - dzięki Karcie Dużej Rodziny mieliśmy zapłacić za zwiedzanie po złotówce, a osiem lat temu pocałowaliśmy klamkę, zobaczywszy jak drogi jest wstęp. Niestety ta wizyta po części rozwiała nasze wcześniejsze wyobrażenia o tym trzecim co do wielkości zamku w Polsce. Po pierwsze okazało się, że ponad połowę budynku zbudowano na początku XX wieku i to właśnie te fragmenty wyglądające na najstarsze. Dotyczy to również centralnej wieży, którą uznałem wcześniej za średniowieczny stołp. Po drugie zamek Hochbergów niewiele ma do zaoferowania zabytkowych wnętrz, nie licząc najsłynniejszej, barokowej, dwupiętrowej Sali Maksymiliana, w której złoto kapie z sufitu, a w bogactwie ornamentów i fresków można nie zauważyć braku dwóch pokaźnych malowideł. Po czwarte pokoje z epoki zostały zniszczone nie przez Armię Czerwoną, a hitlerowców przerabiających rezydencję na tajemniczy wojskowy obiekt. Niestety darowaliśmy sobie zwiedzanie tych podziemi, więc nie możemy się pochwalić znalezieniem złotego pociągu. Mimo tych zastrzeżeń oczywiście Książ to nadal jeden z moich osobistych dolnośląskich mirabiliów i nie traci swego miejsca na mojej liście.

Z braku niesamowitych komnat administratorzy zabytku starają się nadrobić te niedoskonałości, wieszając na pustych ścianach masę archiwalnych, wielkoformatowych zdjęć, a także przedstawiając historię księżnej Daisy i poplątane koleje losów ostatnich właścicieli Książa - książąt pszczyńskich. Z racji tego, że to historia niebanalna (romans syna z drugą żoną ojca, przeniesienie się Hochbergów z hitlerowskich Niemiec do sanacyjnej Polski, czy wreszcie jednego z nich w polskiej armii podczas II wojny światowej), odwiedzający szybko się w nią wciągają. Niestety nie dotyczy to nieczytających dzieci, które nudziły nam się niemiłosiernie, gdy my czytaliśmy podpisy pod kolejnym zdjęciem księżnej z synami.


Po zakończonej wizycie na zamku postanowiliśmy jeszcze pójść na punkt widokowy, by przypatrzeć się budowli z najwłaściwszej perspektywy. Róża i Łucja się nam jednak zbuntowały po całym dniu łażenia po zabytkach i za nic nie chciały przebyć jeszcze kilkuset metrów, więc zostawiliśmy je na murku w parku. Nie dane nam było jednak w to walentynkowe popołudnie rozkoszować się widokiem i robieniem wspólnych (z Franiem) zdjęć, gdyż jakaś mama o bardzo bujnej wyobraźni powiedziała nam, że skrajnie wyczerpane, do kości przemarznięte i bojące się nadciągającego zmroku dziewczyny o mało nie spadły na dno wąwozu, więc warto abyśmy jak najszybciej do nich wrócili. Kolejny raz okazało się, że jesteśmy wyrodnymi rodzicami, którzy szlajają się z nimi po różnych miejscach, zamiast wręczyć im po notebooku! Oczywiście gdy wróciliśmy do dziewczyn wyszło, że wszelkie ich problemy to czysta konfabulacja nieco przewrażliwionej pani.

środa, 9 września 2015

Off the beaten track

Z żelazną konsekwencją realizujemy swoje plany wyprawowe. Na przykład z zamkiem w Janowcu było do trzech razy sztuka. Przy pierwszej okazji powstrzymał nas nieczynny prom przez Wisłę, niedawno - zbyt długo trwający turniej piłkarski Frania, teraz na szczęście już nic.
Janowiecka rezydencja, która ponad sto lat służyła jako darmowy skład materiałów budowlanych dla okolicznych mieszkańców, teraz ma się całkiem nieźle, a z każdym rokiem jej renowacja jest coraz bardziej zaawansowana. Na razie największą atrakcję stanowią kilkupiętrowe krużganki, prawie jak na Wawelu (to tam moje cztery dziewczyny prężyły się do aparatu jak rasowe modelki), ale odbudowano też małe pomieszczenie, gdzie umieszczono nagrobki Firlejów, makiety zamku i holenderski fajans. Gdyby jeszcze przystosowania do zwiedzania jedną z wież, to widoki byłyby rozleglejsze i może dałoby się dostrzec również Kazimierz Dolny.
Po przepłynięciu Wisły promem (naszym dzieciom ta atrakcja już zupełnie spowszedniała) w przeciwieństwie do większości samochodów, nie skierowaliśmy się w lewo na drogę do Kazimierza, a w prawo - w kompletny interior. Do grodziska Żmijowisko, nad rzeczką Chodelką, w centrum Kotliny Chodelskiej (tak właśnie nazywa się subregion Wyżyny Lubelskiej, który postanowiliśmy eksplorować).
 
To jedyne w Polsce plenerowe muzeum, którego nikt nie pilnuje, nie zamyka na noc, nie pobiera opłat za wstęp. Trudno do niego dojechać (żaden wandal od kilku lat nie znalazł do niego drogi), bo znajduje się pośrodku podmokłej doliny rzeczki Chodelki, a do najbliższej wsi jest około kilometra. Niewiele można tam zobaczyć: kilka zrekonstruowanych  chat słowiańskich, resztki wału grodziska  i kilka wiat, gdzie miejscowi chętnie spędzają wieczory. Miejsce ożywa dopiero podczas warsztatów archeologii doświadczalnej. Na nie właśnie przyjechaliśmy, choć mocno spóźnieni.
Gdy weszliśmy na teren skansenu tłumek ludzi grzał się przy ognisku. Obok piwo, suchy prowiant, brakowało tylko pieczenia kiełbasek. Szybko okazało się z jakiego powodu. To nie zwyczajne ognisko, a pół otwarte palenisko, w którym w temperaturze dochodzącej 1000 stopni Celsjusza wypalała się ceramika, stworzona przez uczestników warsztatów. Najprawdopodobniej byli nimi wyłącznie archeolodzy i ich rodziny - stąd taka familiarna atmosfera wokół ognia.
Mieliśmy okazję przypatrywać się jak gorące skorupy archeolodzy wkładają do utrwalacza, zwanego "żurem", a potem do wody, która szybko się wygotowywała. Niestety ten pokaz nie spełnił naszych wyobrażeń o ceramicznych warsztatach, choć sami jesteśmy sobie winni, że przyjechaliśmy pod sam koniec.


 Kolejnym przystankiem na naszej trasie było Opole Lubelskie. Jedynie odrestaurowany kościół popijarski daje wyobrażenie, jak miasteczko mogło wyglądać w połowie osiemnastego wieku, gdy należało do rodu Lubomirskich. Niestety część zabudowań klasztornych już nie istnieje, reszta wygląda jak rudery, przepyszny rokokowy pałac został przebudowany przez Rosjan na koszary, a teraz mieści się w nim liceum ogólnokształcące, miejski rynek został zabudowany kamieniczkami, a ratusz, stojący kiedyś pośrodku, został wtłoczony w okoliczną zabudowę i nikt już się nie domyśli jego wcześniejszej funkcji. Jedynie stawy rybne wyglądają jak na starych mapach i z nich też najbardziej skorzystaliśmy następnego dnia.
 
Ale zanim nadszedł następny dzień została nam wisienka na torcie czyli taki oto plan do realizacji. Przy zachodzącym słońcu spacerujemy groblami między stawami, pośrodku nich na małej wysepce czerwieni się zrujnowany barokowy kościół, a nasza karta pamięci w aparacie pęcznieje od świetnych ujęć.
Było naprawdę blisko, by ten plan nie powiódł się całkowicie. Tylko nawigacji i żelaznej konsekwencji zawdzięczamy, że zrealizował się choć w niewielkim stopniu. Sęk w tym, że atrakcja znajduje się na prywatnym gruncie, a właściciel nie życząc sobie nieproszonych turystów, zadbał o brak jakiekolwiek oznaczenia drogi do zabytku.  Pojeździliśmy więc wte i we wte asfaltem, aż wreszcie dzięki nawigacji znaleźliśmy się najbliżej ruin. Wtedy nie pozostało już nic więcej niż przedrzeć się przez chaszcze i stromizny oraz znaleźć piaszczystą drogę, którą przebije się samochód ze śpiącą resztą wycieczki. Niestety jak tam dojechaliśmy słońce schowało się za horyzontem ... To drobne niepowodzenie odbiliśmy sobie już wkrótce, bo nocleg mieliśmy niecodzienny - w szkole podstawowej przerobionej na pensjonat, gdzie mogło pomieścić z 50 osób, a my byliśmy jedynymi gośćmi. Zaskoczyło nas to niezmiernie, bo w okolicy miejsc noclegowych już brakowało.
Następnego dnia marząc o kąpieli, mieliśmy do wyboru dwa akweny: w Poniatowej i Opolu Lubelskim. Wybraliśmy błędnie ten pierwszy, ale po krótkim spojrzeniu na syfną wodę, pojechaliśmy do drugiego. Tam spotkaliśmy kulturalną młodzież, która nie piła piwa na plaży, sprzątała po sobie plastikowe torebki, a gdy się już w pobliżu dziewczynek wyrwało się im jakieś przekleństwo, to czerwienieli ze wstydu. Szkoda tylko, że krótkie było to na plażowanie, ale czekała na nas największa atrakcja wyjazdu czyli spacer ścieżką dydaktyczną po rezerwacie na Skarpie Dobrskiej, górującej kilkadziesiąt metrów ponad ujściem Chodelki do Wisły. Słowianie wybudowali tam pierwsze z gęstej siatki obronnych grodzisk, rolnicy uprawiali tam chmiel, maliny, jabłka i pszenicę, a dwoje innych turystów spacerowało szlakiem. My przez dwie godziny niespiesznie wędrowaliśmy od widoku do widoku, od wąwozu do wąwozu, od sadu do sadu - przez chwilę czując się jak na długich wakacjach.
Gdy przez pół godziny staliśmy w korku podczas przejazdu przez zatłoczony Kazimierz Dolny, stwierdziliśmy, że lepiej czujemy się na odludziu.

Spytacie na koniec, jak debiut Niny? Czy będzie z niej kawał podróżnika? Tak, zdecydowanie! Przejechała 2,5 godziny samochodem w foteliku i płakała jedynie, gdy staliśmy w korkach. Niestety również nas opóźniała, czego jeszcze nie nauczyliśmy się uwzględniać w swoich planach.

czwartek, 22 stycznia 2015

Jurajski Park Narodowy

Nie będzie to bynajmniej wpis o dinozaurach, ale o pierwszym naszym wyjeździe, na którym liczba dzieci przewyższała dwukrotnie liczbę dorosłych. W Jurę pojechaliśmy bowiem z Anią i Maćkiem, których dzieciaki: Ignacy, Piotrek, Staś i Klara szybko zintegrowały się z naszymi. No dobrze - spytacie - ale Waszych jest tylko trójka, czy to nie błąd w liczeniu...? Nie ma żadnego błędu, jest za to ukryta niespodzianka - spodziewamy się czwartego małego podróżnika w naszej rodzinie!

Dzień pierwszy - Góry Sokole.
Jura ma tę przewagę nad innymi górzystymi terenami, że ruszając z Warszawy wcześnie rano już około jedenastej można być na szlaku. Tak uczyniliśmy i my. W Góry Sokole ruszyliśmy w niepełnym składzie osobowym (tylko piątka nieletnich), ale za to z mnogością sprzętów. Właśnie spadł śnieg, więc początkowo sanki dla wszystkich dzieciaków były bardziej atrakcyjnym środkiem transportu niż przyczepka rowerowa z zestawem trekking. Dopiero, gdy zaczęło śnieżyć i maluchy ogarniała chęć do drzemki, ustawiła się kolejka do tego pojazdu. 



Trasa wycieczki była zakręcona, najpierw okrążyliśmy góry od wschodu, by potem wspinać się na samą grań. Dla dzieci nie lada atrakcją był długi, pełen zakrętów zjazd sankami niczym po torze bobslejowym. Na dole niepocieszony Maciek z synami wrócił do domu, a my postanowiliśmy samotnie zrealizować nasz plan, czyli wbić się na kolejny szczyt tego niewielkiego pasma. Jednak na ścieżce dydaktycznej zaczęły się schody. Teren zrobił się za trudny dla przyczepki, było za stromo i w każdej chwili mogliśmy się ześlizgnąć. Poprzestaliśmy więc na zwiedzeniu Jaskini Olsztyńskiej - dwieście lat temu uznawanej za najpiękniejszą w Polsce. Dziś nic nie zostało z jej piękności, bo wcześniejsi turyści zabrali ze sobą najciekawsze stalaktyty. Nam zostało tylko kilkuminutowe zagłębienie się w otchłań wielokomorowej pieczary. Było to zdecydowanie za krótko, ale zostawiliśmy śpiącą Łucję u wlotu do jamy, a Róża pomna ostatnich doświadczeń z tatrzańskich jaskiń nie czuła się zbyt pewnie, gdy ogarnęły nas ciemności. Przewidując, że na naszej dalszej drodze możemy napotkać kolejne przeszkody dla przyczepki, podjęliśmy decyzję o powrocie do domu. Nie był to jednak koniec przygód, bo po drodze przeżyliśmy zamieć śnieżną w świerkowym lesie, a także musieliśmy wspiąć się na mini-Giewont, który wyrósł na naszej drodze. Góry Sokole prezentowały się stamtąd majestatycznie.





Dzień drugi - Ostoja Złotopotocka.
Największe odkrycie tego wyjazdu - magiczne miejsce, gdzie rzeka Wiercica przebija się wąską doliną przez wzgórza najeżonymi ostańcami i porośniętymi bukowym pasem. Teren niby dziki, ale jednocześnie przekształcony w romantyczny park krajobrazowy "Parkowe", którego elementy małej architektury nie dotrwały niestety do naszych czasów. Od południa ten rezerwat przyrody otwierają ruinki kazimierzowskiego zamku w Ostrężniku, a na północy zamyka pałac Raczyńskich w Złotym Potoku - do obu nie dane nam było dojść, ze względu na powolne tempo marszu, zimno i zbliżający się zmrok. Ale udało się nam zobaczyć i tak wiele. Brama Twardowskiego, sztuczne stawy rybne (pierwsza w Europie hodowla pstrąga), pokryty lodem Sen Nocy Letniej, zabytkowy młyn, Jaskinia Niedźwiedzia (na tyle jasna, że dzieciaki mogły eksplorować każdą jej szczelinę), Diabelskie Mosty - to były najciekawsze przystanki na naszej kilkukilometrowej pętli przez Ostoję Złotopotocką. Najmniej interesujące okazało się wczesnośredniowieczne grodzisko, bo mimo naszych starań, nie dostrzegliśmy pod śniegiem jego obwałowań.

Jedna sprawa psuła magię tego ustronia - asfaltowa droga biegnąca wzdłuż rzeki. Tak czy inaczej to świetne miejsce na rower, wspinaczkę (Diabelskie Mosty z kilkunastoma trudnymi drogami zrobiły duże wrażenie na początkowym wspinaczu czyli Juście), spacery czy biegówki. I mamy już oswojoną knajpkę w pobliżu. Zupełnie nie tego spodziewaliśmy się w Jurze - która do tej pory kojarzyła się nam z zamkami położonymi na niewielkich, odkrytych wzgórzach.




Dzień trzeci - zamki.
Trzy zamki jednego dnia - takie rzeczy to tylko w Jurze. Najpierw górujący nad naszą kwaterką potężny zamek w Olsztynie, gdzie byliśmy już pięć lat temu. A po zwiedzeniu Jaskini na Dupce, kolejnego miejsca związanego z legendą o mistrzu Twardowskim - dwie mniejsze stanice należące obecnie do rodziny Laseckich: Mirów i Bobolice. Pierwszy - malowniczo zrujnowany, choć jakieś prace renowacyjne tam trwają, a drugi niedawno odbudowany na siedzibę godną senatorskiego rodu. Ich położenie w odległości około półtora kilometra zachęca do spacerów. Z trzech dróg, my wybraliśmy ścieżkę pod skałkami, by pozwiedzać jeszcze kilka jaskiń (w jednej z nich odnaleziono ząb neandertalczyka) i przyjrzeć się kolejnym drogom wspinaczkowym. Nie dość, że wspinacze, to jeszcze  speleolodzy się z nas zrobili! Po obejrzeniu z zewnątrz bobolickiego zamku, wracaliśmy do samochodu zostawionego na parkingu w Mirowie, wylodzoną szutrową drogę, znakomicie nadającą się na jazdę łyżwą. Gdybyśmy tylko wzięli ze sobą wtedy narty biegowe... Na kolejną wizytę zostawiliśmy sobie drogę prowadząca granią Grzędy Mirowskiej w labiryncie ostańców.




Ten dzień niestety zakończył się w dramatycznych okolicznościach. Najbardziej fantazyjny lodowy stalaktyt znaleziony w jednej z jaskiń bezszelestnie wypadł z sanek. Poszukiwania nie przyniosły rezultatu i nawet przewiezienie do Warszawy na dachu samochodu mniejszych sopli nie mogło ukoić żalu Franciszka.



Dopiero w domu poczytałem, że są plany, by Góry Sokole, Ostoję Złotopotocką i teren wokół Jaskini Na Dupce objąć ochroną prawną w ramach parku narodowego. Jesteśmy za!


A tak wyglądała nasza ekipa!

PS. Dziękujemy Ani i Maćkowi za udostępnienie zdjęć, z których kilka wykorzystałem w tym wpisie.

środa, 7 stycznia 2015

Jura - zdjęcia z archiwum

To było już tak dawno, że niewiele pamiętam z naszych, krótkich odwiedzin jurajskich zamków. Jako pierwsze zwiedziliśmy Olsztyn i Pieskową Skałę, jeszcze z Różą w brzuchu, a Ogrodzieniec ponad rok później, tuż przed wyjazdem do Indii. Mniemaliśmy wtedy, że Jurę Krakowsko-Częstochowską mamy już zaliczoną. Nowa pasja Justy zmieniła kompletnie nasze postrzeganie tej krainy.

Skoro suche fakty już znamy, niech zdjęcia przemówią za mnie.

PIESKOWA SKAŁA





OLSZTYN



OGRODZIENIEC


czwartek, 6 września 2012

Spiskie piski

Tego dnia mieliśmy  uwolnić się od gór i zrelaksować się na Słowacji. Jak łatwo się domyśleć, nie wszystko poszło zgodnie z planem.
Spiski Hrad już z daleka przypominał nam Krak de Chevalier, który niestety na razie znamy tylko ze zdjęć, skręciliśmy więc w pierwszą drogę, zmierzającą do zamku, by w końcu zaparkować u podnóża góry, na której szczycie rozłożyła się warownia. Jak się okazało (po półgodzinnej wspinaczce) parking nie został wybrany należycie, bo drugi znajdował się na górze, prawie pod samą bramą, znajdującą się w najdalszym krańcu twierdzy. Z rozpaczy piszczeli wszyscy - mali i duzi.
Średniowieczna ruina okazała się też zbyt wielka do zwiedzenia jak na małe, obolałe nóżki, nie we wszystkie zakamarki zdołaliśmy wejść, ani na wszystkie tarasy, ani na wszystkie dziedzińce, piętrzące się jeden nad drugim, coraz wyżej i wyżej, aż po wysmukłą wieżę, całkiem pozbawioną odwiedzających, z powodu królujących tam latających mrówek. Dla nas pozostało niesamowite, wąskie przejście prowadzące na szczyt, a biegnące po spirali raz po lewej, raz po prawej stronie stołpu, co jeszcze bardziej miało utrudnić zdobycie ostatniego punktu obrony. Prócz tej atrakcji można było zwiedzić kaplicę, kilka odtworzonych wnętrz, barbakan, tarasy renesansowe, obejrzeć romańską część mieszkalną z charakterystycznymi kolumienkami. Polskie ruiny zamków powinny się zapaść pod ziemię ze wstydu ...
Nasze ulubione czeskie i słowackie danie czyli smażiny syr zjedliśmy w zabytkowej Lewoczy, skąd po bardzo krótkim spacerze udaliśmy się do Popradu, gdzie kilka godzin grzaliśmy się w basenach termalnych, przerywając te kąpiele (i pływanie - bo Róża i Franio w rękawkach świetnie się już poruszają w wodzie), zjazdami na zjeżdżalniach, wywołującymi radosne piski. Wygrzewanie skończyliśmy równo z zachodem słońca, a droga do noclegu biegła jeszcze po ciemku przez góry ... Tam też na przełęczy w Magurze Spiskiej, wjechaliśmy prosto w chmury, szturmujące ten najniższy punkt w paśmie. Nasza droga wiła się serpentynami, raz w górę, raz w dół, chmury ograniczały widoczność, a my dorośli tłumiliśmy tylko nasze wewnętrzne piski przerażenia, by nie obudzić dzieciaków ...