Na polski Dziki Wschód

Ile czasu można spędzić w jednym miejscu? Egzotyczne wyprawy nas zepsuły i po czterech dniach w tej samej lokalizacji zaczynamy się czuć nieswojo i pytać siebie - "to ma być podróż?". Dlatego też po kilku dobach na Roztoczu udaliśmy się w najbliższe wyższe góry czyli Bieszczady. A że po drodze było co zwiedzać dwustukilometrowa trasa zajęła nam cały dzień.

W brzydkim mieście Biłgoraj odkryłem pomnik zaniedbany, choć niezwykły. Uhonorowano nim prawie dwieście lat temu księcia poetów - biskupa Krasickiego. Teraz monument wygląda jak niedopasowane puzzle z brakującymi elementami , wrzucone na zaśmiecony skwerek, tuż przy placu zabaw.

Kolejną atrakcję na naszej trasie stanowiła czterystuletnia drewniana cerkiewka w Chotyńcu, niedawno wpisana na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Wstyd przyznać, ale gdyby nie to wyróżnienie, napewno aż tak bardzo nie zboczylibyśmy z drogi ... Zaszokowało nas jej wielkość, przez swoje trzy kopułki z misternie poskładanych krótkich deseczek przypominała bajkowy domek babajagi. Z racji tego, że nikt nie sprzedawał biletów (nie przygotowano się jeszcze na najazd turystów), musieliśmy otworzyć sobie bramę sami (kłódka na szczęście była otwarta), ale też bez problemu weszliśmy na specjalną galeryjką, otaczającą babiniec. Bolało nas jednak, że nie mogliśmy pokazać dzieciakom pierwszego w ich życiu ikonostasu.

Z Chotyńca przez wertepy nowopowstającej autostrady wyprowadziła nas nawigacja w smartfonie, czyli tak zwany "Dziadu", z którym pogawędki prowadzili najmłodsi uczestnicy wycieczki, podczas gdy my zwiedzając kolejną cerkiewkę, pachnąca z daleka starym drewnem, poczuliśmy, że znajdujemy się wreszcie na pograniczu.

Restaurację na przemyskim rynku zapamiętamy z powodu niskich cen, smacznego jedzenia, dużych porcji, a przede wszystkim świnki, towarzyszącej jednemu z gości, na którą dzieciaki urządziły fotograficzne polowanie. I nie był to koniec atrakcji, których niespodziewanie zakosztowały w tym mieście. Franek mógł stać się naszym przewodnikiem, dzięki mapce starówki z narysowanymi fasadami zabytkowych budynków i prowadził nas od kościoła do kościoła. Nawiasem mówiąc następnego dnia nie mógł się z mapą rozstać i rozczarował się, gdy w Łańcucie takiej nie rozdawali. Mnie zauroczył kazimierzowski zamek ze swymi dwiema wieżami. Z obu zrobiłem panoramiczne fotki. Wciąż nie mogę się zdecydować, która bardziej malownicza. Czy ta, na której widać mosty na Sanie i równinę rozciągającą się u stóp miasta. Czy ta, gdzie jeden kościół zdaje się zwisać nad drugim, a nad wszystkim górują zalesione wzgórza. W każdym razie obiecuję sobie, że na pewno do Przemyśla wrócimy, bo wizyta trwała zbyt krótko i zabrakło nam czasu na Kopiec Tatarski, przejazd wyciągiem na Zniesienie, obejrzenie choćby jednego fortu, a także trekking czy rowery na pobliskim Pogórzu.

Na zachód słońca dojechaliśmy do Lutowisk, gdzie niedaleko od naszej kwaterki znajduje się znakomity punkt widokowy. Stąd ujrzeliśmy połoniny, a wśród nich cel na następny dzień - Tarnicę - łatwo rozpoznawalną po charakterystycznym kształcie przypominającym siodełko.

Klątwa "Czarnej Perły"

Podczas pierwszego pobytu na Roztoczu, wzgórza Szczebrzeszyńskiego Parku Krajobrazowego wydały się nam znakomitym terenem na rowerową przejażdżkę. Cóż, opisana poniżej wycieczka pokazała nam dobitnie, że malownicze wzgórza z szachownicą pól i lasów niestety nie są w stanie odwrócić uwagi dzieciaków od nawierzchni i podjazdów. No i dopadła nas chyba tytułowa klątwa.

Długo szukaliśmy jakiejś sensownej trasy rowerowej w poprzek wzniesień, (nasza mapa ich nie uwzględniała), wreszcie dość przypadkowo znaleźliśmy „Czarną Perła” – szlak dla rowerzystów przebijający się przez pasmo wzgórz między dolinami Wieprza i Gorajca (na mapie zaznaczono też inny – prowadzący traktami sprzed pięciuset lat, ale nie byliśmy skłonni z niego skorzystać). Pełni nadziei, że jak ktoś wyznacza drogę dla rowerów, to nawet taki o kołach 16 cali zdoła go bez problemu pokonać, ruszyliśmy pod górę. Szybko okazało się jednak, że po tej trasie więcej przejeżdża traktorów niż jednośladów, a mijane oznaczenia, kierunkowskazy, strzępki biało-czerwonej taśmy zwiastowały, że sporadycznie organizowuje się tam zawody MTB. Na reakcję dzieciaków nie trzeba było długo czekać.

Łkanie Frania niosło się po bukowym lesie, przeszkadzając w śnie najmłodszych, które po trzech dniach prób znalazły wreszcie odpowiednią pozycję. Marcinek po prostu bezceremonialnie położył się na naszej córce. Po kryzysowym kwadransie naszym oczom ukazały się widoki na dolinę Gorajca i szachownicę pól rozłożonych na otaczających ją wzniesieniach.

Mieliśmy nadzieję, że najgorsze za nami, tym bardziej, że pozostał nam kilkukilometrowy downhill po wertepach, przerwa na lody/piwo, a potem dziesięć kilometrów po asfalcie. Zagadkę stanowił tylko ostatni odcinek – powtórne przebicie się przez Górę, tym razem bez wytyczonej ścieżki dla rowerów. Z początku myśleliśmy, że to dobrze. Ale już na asfaltowym podjeździe z Róży kompletnie uszło powietrze (nawet tygrysek nie motywował), zapomniała o niedawnych sukcesach i wydobywała z siebie głos, by płakać lub pytać „jak daleko do domu?”.  Potem było już tylko gorzej, zarośnięta ścieżka, piasek, wiele odcinków, gdzie trzeba było prowadzić rower, brak miejsca na przejazd przyczepki (dwie wąskie koleiny i wysoka trawa pośrodku). Humory uczestników lawinowo spadły, a my nadal nie zjeżdżaliśmy do Wywłoczki.

Gdy skończył się ostatni downhill wąwozem lessowym, większość uczestników powiedziała na kolejną rowerową wyprawę - „pas” i oczywiście jestem osamotniony w sądzie, że ta wycieczka była najciekawsza spośród całego wyjazdu. Na moją korzyść mogą świadczyć jedynie załączone zdjęcia.

Kajakiem w dół Wieprza

Na osiemnastokilometrową trasę spływu wybrała się tylko nasza rodzina, bo Marcinek ciężko sobie radził podczas próbnej przepływki kajakiem na Kępie Potockiej. My nie mieliśmy pojęcia, czy Łusia nie będzie przypadkiem marudzić, bo testów nie przeprowadzaliśmy. Wieprz miał być jej pierwszą rzeką. Dla jej rodzeństwa – drugą, ale niespodziewanie o wiele ciekawszą niż Wda. Powodów było bez liku:

 

- niezbyt wysokie progi wodne dodające naszemu kajakowi niezłego przyspieszenia,

- ostre zakręty,w których rzadko się wyrabialiśmy,

- wysokie brzegi, a za nimi malownicze wzgórz,

- mnóstwo konarów i zwalonych drzew, które o mało nie spowodowały wywrotki,

- mielizny, wymagające wyjścia z kajaka i mocowania się z nim

- krótka i nieuciążliwa przenoska,

- no i przede wszystkim relaks, gdyż nie trzeba było namęczyć się wiosłem, bo prąd Wieprza wartki.

A jak sobie radziły dzieciaki? Franek świetnie wymachiwał pagajem, Różę wiosłowanie niespecjalnie interesowało, a Łuśka połowę trasy przespała (resztę spędziła na rączkach). A wszystko to było możliwe w otwartej kanadyjce, gdzie mieliśmy dużo miejsca - trzy ławeczki - dzieciaki starsze siedziały na środkowej, szturchając się pagajami, Łusia z kolei znalazła miejsce na drzemkę w dziobie na kapokach. Cztery godziny szybko nam minęły - na tym odcinku Wieprza trudno było się nudzić, a koniec spływu wyznaczono w Szczebrzeszynie prawie pod pomnikiem słynnego chrząszcza. 

Intensywny dzień kończyliśmy kąpielą w stawach Echo i spacerem o zachodzie słońca na Piaseczną Górę. Co prawda widok nie jest z jej szczytu tak pocztówkowy, jak z pobliskiej Bukowej Góry, ale za to czuć tam górski klimat. Pod zarośniętym buczyną karpacką szczytem rozłożyła się hala (brakowało tylko owiec), a widok na zalesione wzgórza Roztoczańskiego Parku Narodowego i dolinę Wieprza (gdzie schował się Zwierzyniec, którego obecność zwiastowały wśród drzew jedynie dwa kominy) przypominał Beskid Niski.

Szosą w górę Wieprzu

Cel: Krasnobród i kąpiel w zalewie.

Trasa: w całości asfaltem.

Spodziewany dystans: 42 km.

Peleton prędko rozbił się na dwie grupy. Ucieczką kierował Daniel - towarzyszył mu Fran - w ogonie trzymały się trzy dziewczyny plus ja z przyczepką. Do pierwszej lotnej premii dojechaliśmy jednak wspólnie, a że był to mini-skansen „Zagroda Guciów” dzieciaki zakupiły sobie pamiątkę … zęby rekina. Szybko ruszyliśmy dalej, bo późna pora uniemożliwiła nam zwiedzanie tego etnoprzybytku. Droga wiła się cały czas bardzo malowniczą i niezbyt szeroką doliną Wieprzu, ograniczoną z obu stron niewysokimi, zalesionymi wzgórzami. 

Sama wizyta w Krasnobrodzie nie należała do najbardziej udanych. Zalew przywitał nas zimną wodą (w porównaniu z „ciepłą zupą” ze zwierzynieckich stawów Echo), długo czekaliśmy na obiad, zabrakło nam czasu na zwiedzenie nadwieprzańskiego kurortu. Tym bardziej, że nasze liczniki wskazywały przejechane tego dnia 25 kilometrów, a byliśmy dopiero w połowie drogi (wracaliśmy tą samą szosą). 

Co będzie jeśli Róża osłabnie z sił? Zacząłem obmyślać plan awaryjny.  Hmmm. Przypniemy gdzieś jej rower, ona usiądzie na dodatkowym foteliku, który zabraliśmy, by najmłodsze dzieci (wciąż szukały najlepszych pozycji do drzemki w przyczepce) miały urozmaicenie w podróży, a potem ja samochodem wrócę po zostawiony jednoślad. 

Ale nasza niespełna pięciolatka nie dała okazji do realizacji tego świetnego planu B, zyskując przy okazji przydomek „Maja Włoszczowska” i podziw wśród pozostałych uczestników wycieczki za przejechany dystans pięćdziesięciu kilometrów w ciągu jednego dnia. Oczywiście nie obyło się bez dodatkowej motywacji (prócz smakołyków). Justa jej obiecała, że jak tylko wrócimy do naszej agroturystyki będzie mogła przejechać się z Jackiem  po zakupy przyczepką rowerową. W sumie bardziej to sprzyjające miejsce na randkowanie, niż gnanie na rowerku obok fotelika, którym podróżuje równolatek.

PS. Kilka dni później znów zawitaliśmy do Krasnobrodu. Wtedy też udało mi się zrobić poniższą panoramę – widok z Chełmowej Góry.

Roztoczańska rozgrzewka

Ten wyjazd miał wyglądać całkiem inaczej. Pierwotny plan zakładał wędrówkę Centralnym Szlakiem Rowerowym Roztocza, z noclegami na trasie. Ostatecznie wraz ze znajomymi (Daniel, Gosia z Jackiem i Marcinkiem) zdecydowaliśmy się na pobyt stacjonarny, we wsi zwanej Wywłoczka. Co prawda Franek i Róża uwielbiają swoje rowery, ale żadne z nich przed wyjazdem w okolice Zwierzyńca nie przejechało dystansu dłuższego niż dwadzieścia kilometrów. Dlatego początkowo nie wiedzieliśmy, na co ich stać. 

Na pierwszą z planowanych wycieczek wybraliśmy szumy nad rzeką Szum i Górecko Kościelne. Liczyłem, że dystans nie przekroczy dwudziestu kilku kilometrów, a wyszło … trzydzieści osiem. 

Sama droga była ciekawsza niż cel, do którego docieraliśmy. Zaczęło się od podziwiania stada koników polskich pasących się na groblach wśród stawów Echo, przejazdu świetnie utrzymaną (i płatną) żwirowaną drogą rowerową przez zwierzyniecki, bujny las. Pierwszy (poważny) przystanek na naszej trasie to osada śródleśna Florianka, gdzie wpierw czekaliśmy na ulewę pod deszczochronem, by wreszcie przetrwać ten prysznic pod starą lipą obok stajni koników polskich. Po odpoczynku przyszedł czas na sen młodszych dzieciaków w przyczepce. Trudno im było znaleźć wygodne oparcie na głowę, więc doszło do rękoczynów i każde starało się zdobyć przestrzeń życiową pięściami, a wszystko to w strumieniach błota spod koła roweru. 

Prawdziwe przygody zaczęły się jednak, gdy zboczyliśmy z asfaltu, by zobaczyć szumy. Niby okolica była całkowicie płaska, ale szlak (jak najbardziej pieszy) poprowadzono w ten sposób, że raz wchodził do wąwozu, którym płynęła rzeka, by po chwili jechać jego krawędzią. Do tego doszły kamienie, korzenie, piasek, przejście przez kładkę nad rzeczką, za wąska ścieżka na przyczepkę, zgubienie drogi i głód. Sytuacja kryzysowa u bram, na domiar złego szumy nie widziane, a słyszane tylko z daleka. Wybawieniem stała się restauracja z placykiem zabaw pośrodku niczego.

Powrót tą samą drogą uchronił nas przed kolejnymi niespodziankami związanymi ze stanem drogi, a „rowerowe” dzieciaki ani nie jęknęły (no dobrze chwilę jęczały), choć wspinaczka bez przerzutek na roztoczańskie wzgórza to nie łatwizna. 

PS. Kilka dni później udałem się nad rzekę Szum, by zobaczyć to, co wcześniej dane mi było tylko usłyszeć. Przeżyłem rozczarowanie, ponieważ widziałem na całej rzeczce jeden szumik i jedno szumiszcze. Tanwia to nie jest!

What shall we do with the drunken sailor?

 

Tytułowa szanta towarzyszyła życiu naszej rodziny na długo przed rozpoczęciem mazurskiego rejsu. Na próżno próbowaliśmy się jej nauczyć, by zaimponować pozostałej części załogi naszej "Samby" czyli Pauli, Michałowi, Fryckowi i Florce. Ostatecznie się nie zdradziliśmy z naszym kaleczeniem angielszczyzny, choć śpiewaliśmy tyle innych żeglarskich pieśni podczas cumowania w porcie, nudnego przepływania kanałów na silniku, gdy nieźle łajbą bujało, bądź dla zabicia nudy ...

Ale od początku. Jak widać skład był różnorodny. Czwórka dorosłych, w tym trójka doświadczonych żeglarzy i piątka dzieci (sześciolatek, dwoje czterolatków, trzylatka i dwulatka), z których tylko jedno wcześniej żeglowało. W takim gronie dałoby się świat okrążyć, ale ze względu na słabe wiatry ograniczyliśmy się do penetracji Jeziora Mamry (spędziliśmy tam ponad połowę wyjazdu eksplorując wszystkie pomniejsze akweny, a także wyspy: Upałty i Kormoranów, zabytki Węgorzewa, pałac w Sztynorcie, bunkry w Mamerkach), a potem trzydniowego rejsu na do Rynu i z powrotem do naszej bazy w Giżycku. Na przyszły rok zostawiając sobie Mikołajki, do których z nie wiadomych nam powodów koniecznie musiał dopłynąć Franciszek, Ruciane-Nidę i Pisz. Zostawiając na przyszły rok ... bo nieoczekiwanie wszystkim żeglowanie przypadło do gustu.

Dzieciaki monotonię powolnego sunięcia po lustrze wody urozmaicały sobie: kąpielami za rufą, udawanym łowieniem ryb, puszczaniem baniek mydlanych z dziobu, wyszywaniem pirackiej bandery, moczeniem nóg na rufie, przekraczaniem zakazów dotyczących samodzielnego przechodzenia na dziób, graniem w planszówki oraz drzemkami. Na jachcie nawet tak prozaiczne sprawy jak jedzenie, mycie (czy sikanie) były nie lada zabawą. W domu przecież nie spożywa się codziennie posiłków na dworze i nie podmywa się przez zanurzenie w zimną wodę. Nie trzeba też pamiętać, by nie sikać pod wiatr. Do sterowania dzieci się jednak nie garnęły, problemem było dla nich zobaczenie czegokolwiek przed dziobem, ale jak już chłopaki zaczęły robić zwroty przez sztag ... Niezłą zabawę stanowiły też dla nich manewry typu "człowiek za burtą" wykonywane przez bardziej doświadczonych sterników.

Nam dorosłym podobało się przede wszystkim niespieszne żeglowanie, choć Justa jako osoba najczęściej delegowana do opieki nad dziećmi źle znosiła bujanie pod pokładem. Wbrew pozorom nie motywowało jej to bynajmniej do częstszego chwytania za ster, ale ogólnie przekonała się do żeglarstwa. Super były też nocne cumowania, czy to w klimatycznych portach, czy to w szuwarach. Najlepszy nocleg "na dziko" mieliśmy w malowniczej zatoce Skanał, gdzie mogliśmy rozpalić ognisko i przeżyliśmy rozczarowanie z nie dopieczonymi w popiele ziemniakami.

 

Oczywiście prawdziwe żeglarskie życie zaczynało się, kiedy dzieci zasypiały. Mogliśmy wreszcie przy butelce rumu odreagować stres, że któreś dziecko wypadnie za burtę.

Rowerowy debiut Franciszka i Róży

Tegoroczna majówka upłynęła nam pod znakiem dwudniowej wyprawy z przyczepką rowerową na trasie Ursynów - Czersk - Ursynów.

Dystans, który zaplanowaliśmy (czyli nieco ponad 30 km w jedną stronę) wydawał nam się zbyt forsowny dla Franka. Wcześniej nie mieliśmy na koncie żadnej dłuższej wycieczki niż dziesięć kilometrów, a i takie często kończyły się narzekaniem. Dlatego też postanowiliśmy zamontować do roweru trail gator, by w razie katastrofy pociągnąć choć trochę synka do celu. Oczywiście holu nie udało mi się prawidłowo zamontować, nie nadawał się zatem do użycia. Ale przynajmniej profesjonalnie wyglądał.

Po drodze czekały nas problemy nie tylko sprzętowe, bo wszystkie prognozy zapowiadały obfite opady. Wyruszyliśmy pełni lęku, czy nas nie zmoczy. Dziewczynki były w najlepszej sytuacji, ich przyczepka miała plastikowe dno, porządną osłonę przeciwdeszczową, więc nie miały się czego obawiać. Rowerzyści wręcz przeciwnie. Na szczęście skończyło się na strachu. Kropić zaczęło dopiero, gdy zajeżdżaliśmy już na nocleg (jakże się zdziwili właściciele, że tam dotarliśmy!), ale czarne chmury kłębiły się nad nami przez całą wycieczkę, gdy my musieliśmy się przedzierać przez błota i omijać wielkie kałuże. Ogromną niespodziankę sprawiła nam Róża. Najwidoczniej czegoś nam pozazdrościła, bo gdy zaczęła się asfaltowa nawierzchnia zaczęła domagać się zamiany, co zmęczony Franciszek chętnie podchwycił i bez problemu przystał na to, że siostra zaanektuje jego rower. Tym samym trail gator okazał się niepotrzebny, bo nasz pierworodny znalazł godnego siebie (choć dwa lata młodszego) zmiennika.

Następny dzień rozpoczęliśmy od zwiedzenia zamku w Czersku - miło zaskoczyła nas zniżka dla rowerzystów. Za najbardziej interesujące uznaliśmy przeróżne machiny oblężnicze wystawione na dziedzińcu: katapulty, perriery, trebusze, tarany ... Po zrozumieniu zasad ich działania ruszyliśmy w drogę powrotną do domu. Niestety trudy dnia poprzedniego dały się dzieciakom we znaki i już tak ochoczo nie pedałowały, skarżąc się na ból nóżek. Dobrym motywatorem były lody w Parku Zdrojowym w Konstancinie-Jeziornej. Ale nie obyło się niestety bez histerii, wrzasków, rzucania rowerkiem. Cóż trudne miłości początki ...